Dani Nakbe: 75 godina od progona Palestinaca s njihove rodne grude

Dan Nakbe obilježava se svakog 15. maja od 1998. godine kada je odabran kao dan na koji će se obilježavati početak palestinske katastrofe. 1948. godine cionističke milicije protjerale su oko 700.000 Palestinaca sa njihove rodne grude  provođenjem nasilne kampanje koja je uključivala ubistva, silovanja i razne oblike zastrašivanja. Riječ Nakba u arapskom jeziku znači katastrofa, a u ovom se kontekstu  koristi za katastrofu koja je zadesila Palestinski narod tih dana maja 1948. godine.

Ove godine Dan Nakbe pada usred eskalacije palestinskog otpora protjerivanju šest porodica iz njihovih domova u okupiranom naselju Sheikh Jarrah u istočnom Jeruzalemu. U proteklih nekoliko dana, ovi stanovnici i njihove pristalice naišli su na pojačanu agresiju izraelskih snaga koje žele pretvoriti ovo područje u drugo jevrejsko naselje. U protekla 72 sata, također je došlo i do eskalacije izraelske agresije na pojas Gaze te početka sukoba između izraelskih doseljenika, vojske i palestinskih demonstranata diljem Zapadne obale.

Jevrejska država Izrael nastala je usred rata započetog 1947. između Palestine, koja je imala podršku nekih arapskih država i jevrejskih doseljenika koji su tokom decenija pristizali u Palestinu, zbog progona koje su trpili u Evropi te zahvaljujući rastu i razvoju ekstremnog jevrejskog nacionalizma – cionizma.

Stotinama godina Jevreji i Arapi živjeli su u Palestini kao građani Osmanskog carstva, ali je taj period završio  nakon Prvog svjetskog rata  uspostavljanjem britanskog mandata za Palestinu.
Balfurovom deklaracijom iz 1917. godine, Palestina je sramno predata cionističkom pokretu uprkos činjenici da je arapsko stanovništvo sačinjavalo većinu u istoj. Tokom sljedećih trideset godina, potaknuta progonima u Evropi, migracija Jevreja na teritoriju Palestine, drastično se ubrzala, što je dovelo do tenzija sa autohtonim Palestincima koji su se usprotivili ilegalnom i masovnom naseljavanju te oduzimanju njihove imovine.

Strahovi domicilnog stanovništva materijalizirani su kada su cionistički doseljenici počeli sa  formiranjem oružanih milicija s ciljem osiguravanja što većeg broja teritorija za novu jevrejsku državu i smanjenja arapskog stanovništva na novostečenim teritorijama. Kao rezultat ove kampanje mnoštvo arapskih sela nestalo je sa mape.

Već 1937. godine cionistički vođa David Ben-Gurion, koji će postati prvi izraelski premijer, jasno je dao do znanja da palestinsko stanovništvo treba očistiti sa teritorije koju su cionisti stekli ili su u procesu zauzimanja putem sile, pa je tako Ben-Gurion u jednom pismu upućenom sinu izjavio da Jevreji: ‘’Moraju protjerati Arape i zauzeti njihovo mjesto u Palestini’’.

U svojoj knjizi ‘’Etničko čišćenje Palestine’’, izraelski historičar Ilan Pappe iznosi detalje o taktikama koje su cionističke milicije koristile prilikom progona Palestinaca iz njihovih sela i zemlje. Zločini su uključivali masakre domicilnog stanovništva, silovanja palestinskih žena, prijetnje uništenjem, nasilno protjerivanje i ostale oblike psihološkog zastrašivanja.

Ukupno je oko 700.000 Palestinaca bilo prisiljeno napustiti svoje domove. Danas se njihovi potomci broje u milionima, a istima je također zabranjeno da se ikad vrate svojim kućama koje su napustili u vrijeme Nakbe.

Palestinska patnja je nastavljena dvije decenije poslije kada je teritorij Zapadne obale i Gaze došao pod izraelsku okupaciju za vrijeme rata 1967. godine. Milioni Palestinaca, uključujući one raseljene uspostavljanjem Izraela, sada su se našli u vojnoj okupaciji i na ponovnom udaru izraelskog ekspanzionalizma na njihovu teritoriju.

U aprilu prošle godine, premijer Izraela, Benjamin Netanjahu najavio je aneksiju palestinskih teritorija u Zapadnoj obali uz pomoć SAD-a. Eskalacijom sukoba i pojačanim izraelskim pritiskom na Palestince u proteklih par dana, te nastavkom agresije na pojas Gaze postaje jasno kako se na ovom planu intenzivno radi.

Za mnoge Palestince ovo je posljednje poglavlje u procesu jedne ‘’kontinuirane Nakbe’’ koja je započela prije 73 godine, početnim gubitkom zemlje i stvaranjem države Izrael.