Profesor filozofije, holokausta i studija genocida na Državnom univerzitetu Southern Connecticut te član Savjetodavnog odbora Programa za studije genocida Univerziteta Yale, David Pettigrew, komentarisao je aktuelnu političku situaciju i međunarodni položaj Bosne i Hercegovine, posebno nakon usvajanja Rezolucije Generalne skupštine Ujedinjenih nacija o genocidu u Srebrenici.
Pettigrew je istakao da bi implementacija te rezolucije morala uključivati pravo na memorijalizaciju, podršku demokratskim reformama i jačanje vladavine prava u Bosni i Hercegovini.
– Rezolucijom je na globalnom nivou potvrđena istina o genocidu i odata počast žrtvama, a istovremeno su osuđeni negiranje genocida i veličanje ratnih zločinaca – poručio je profesor.
Međutim, uprkos ovom važnom iskoraku, Pettigrew upozorava da entitet Republika Srpska nastavlja sa zabranama podizanja spomenika na mjestima zločina, kao što su Kravica, Petkovci, Branjevo i Pilica, što, kako ističe, predstavlja grubo kršenje osnovnih ljudskih prava.
– Spomenici su zabranjeni i na lokacijama gdje su žene bile žrtve seksualnog nasilja, uključujući sportsku dvoranu “Partizan” u Foči i hotel “Vilina Vlas” u Višegradu – naveo je Pettigrew.
On je pozvao Ured visokog predstavnika da upotrijebi bonske ovlasti kako bi se ova mjesta zaštitila i transformisala u memorijalne prostore, slične Memorijalnom centru u Srebrenici.
Posebno je kritičan prema dosadašnjoj pasivnosti OHR-a:
– Nakon brojnih apela preživjelih, neaktivnost visokog predstavnika može se tumačiti kao saučesništvo u kršenju ljudskih prava.
Govoreći o reakcijama Srbije i Republike Srpske na UN-ovu rezoluciju, Pettigrew je kazao kako su one dovele do pojačanog poricanja genocida, govora mržnje i prijetnji secesijom, naročito kroz tzv. Deklaraciju Svesrpskog sabora.
– Ta deklaracija promovira kulturni, ekonomski i politički separatizam, ističe zaseban integritet Republike Srpske i podržava proslavu 9. januara, Dana entiteta, koji je Ustavni sud BiH proglasio neustavnim – upozorava on.
Prema njegovoj ocjeni, Republika Srpska danas funkcioniše u stanju de facto secesije. Kao konkretne dokaze navodi postupke predsjednika entiteta Milorada Dodika koji je, nakon izricanja presude, potpisao uredbu kojom se zabranjuje djelovanje državnih pravosudnih i sigurnosnih institucija na teritoriji RS, kao i inicijativu za donošenje novog entitetskog ustava kojim se predviđa ponovno uspostavljanje entitetske vojske.
– Pobunjeničke aktivnosti Dodika i Narodne skupštine RS drže građane i državu Bosnu i Hercegovinu kao taoce – naglasio je Pettigrew.
Također je izrazio zabrinutost zbog, kako je rekao, sklonosti Ureda visokog predstavnika da umiruje etnonacionalističke lidere, umjesto da se odlučno suprotstavi njihovim provokacijama.
– OHR djeluje kao da je spreman udovoljiti zahtjevima koji uključuju ustupke nad državnom imovinom RS-u i izbornu reformu koja bi dodatno učvrstila etnički princip tzv. legitimnog predstavljanja, otvarajući put stvaranju trećeg entiteta – upozorava profesor.
Na kraju svoje izjave, Pettigrew apeluje na međunarodnu zajednicu da reaguje bez odlaganja.
– Kako bi se ispunilo obećanje iz UN-ove rezolucije, međunarodna zajednica mora odlučno stati u odbranu prava na komemoraciju, suprotstaviti se destabilizirajućim politikama koje predvode Srbija i Republika Srpska i provesti presude Evropskog suda za ljudska prava koje otvaraju prostor za istinske demokratske i ustavne reforme u Bosni i Hercegovini – poručio je.
U zaključku, profesor upozorava:
– Neaktivnost međunarodne zajednice predstavlja saučesništvo u projektu koji sistematski potkopava državu Bosnu i Hercegovinu i uskraćuje njenim građanima pravo na mirnu i sigurnu budućnost.
