Dušan Jovanović Giba, srbijanski državljanin i optuženi plaćenik ozloglašenog Kavačkog klana, u maju 2022. godine dobio je pasoš Bosne i Hercegovine s lažnim identitetom u Policijskoj upravi Zvornik. Ubrzo nakon toga, otputovao je iz Sarajeva za Istanbul. Prema podacima Obavještajno-sigurnosne agencije BiH (OSA), vratio se u BiH sredinom septembra iste godine, nekoliko dana nakon ubistva Jovana Vukotića, vođe rivalskog Škaljarskog klana, u Istanbulu.
Iako nije optužen za Vukotićevo ubistvo, Jovanović je godinu dana kasnije uhapšen u Sarajevu pod sumnjom da planira likvidaciju zvaničnika MUP-a Kantona Sarajevo. Tada je izjavio da je u Istanbul otputovao koristeći falsifikovani pasoš na ime Goran Stojanović, navodno radi transplantacije kose. Međutim, evidencije Granične policije pokazuju da je u Turskoj proveo tri mjeseca, a ne nekoliko dana, kako je tvrdio.
Protiv Jovanovića se vodi postupak pred Višim sudom u Beogradu zbog sumnje da je bio jedan od egzekutora u ubistvu Alana Kožara i Damira Hadžića u julu 2020. godine na grčkom ostrvu Krf. Prema optužnici Javnog tužilaštva za organizovani kriminal, ubistva su naručili Veljko Belivuk, Darko Šarić i Radoje Zvicer – vodeće figure balkanskog narkopodzemlja. Jovanović je, navodno, imao ulogu direktnog izvršioca.
Najmanje trojica izvršilaca u toj akciji koristila su pasoše Bosne i Hercegovine sa lažnim identitetima. Dokumenti do kojih su došli novinari Centra za istraživačko novinarstvo (CIN) pokazuju da su kriminalci iz Srbije i Crne Gore više od deset godina sistematski dolazili do bh. dokumenata – pasoša, ličnih karata i vozačkih dozvola – zahvaljujući dobro umreženim kontaktima u policiji i administraciji širom BiH.
U septembru 2023. godine, Jovanović je ilegalno ušao u BiH. Smjestio se u Sarajevu, gdje je, prema operativnim podacima policije, planirao novu likvidaciju. Prema informacijama iz MUP-a Republike Srpske, u Srbiji je primio 15.000 eura, od čega je 10.000 ostavio supruzi, a 5.000 ponio sa sobom u Sarajevo. Novac je, navodno, bio namijenjen za likvidaciju sarajevskog policajca Miroslava Plakalovića, službenika MUP-a Kantona Sarajevo.
Plakalović je potvrdio da je bio meta te da su ga o tome obavijestile kolege iz Grčke. Isprva nije bilo naloga za Jovanovićevo hapšenje, ali su se okolnosti promijenile kada je policija saznala da priprema atentat i da je trebao preuzeti oružje u Mostaru. Jovanović je potom uhapšen.
Ovo nije prvi put da je Plakalović bio na meti kriminalnih grupa. Još 2003. godine, lokalna kriminalna grupa iz Istočnog Sarajeva postavila je dva kilograma eksploziva ispod njegovog automobila. Počinitelji nikada nisu otkriveni. Petnaestak godina kasnije, Aleksandar Macan, ubica dvojice sarajevskih policajaca, najavio je njegovo ubistvo putem aplikacije Sky, a potom se u sudnici izvinio i tvrdio da je sve bila šala.
Iako su prijetnje učestale, Plakalović odbija policijsku zaštitu, navodeći da zaštita u takvim situacijama često nije efikasna i da ne želi dovoditi kolege u opasnost.
Podaci do kojih je došao CIN pokazuju da je najmanje 60 pripadnika kriminalnih klanova – Kavačkog, Škaljarskog, Šarićevog, klana “Amerika” i drugih – koristilo bh. pasoše sa lažnim identitetima. Dokumente su izdavale policijske uprave u Sarajevu, Banjoj Luci, Zvorniku, Brčkom, Mostaru, Gradišci i Goraždu između 2013. i 2022. godine.
Kriminalci su do dokumenata dolazili korištenjem identiteta stvarnih građana BiH koji nikada nisu tražili izdavanje dokumenata. Na njihove podatke su stavljali vlastite fotografije, a dokumente dobivali po ubrzanim procedurama.
U okviru istrage iz 2023. godine, Jovanović je tvrdio da se krije od progona u Srbiji i da je pasoš pribavio kako bi se zaštitio. No, policija je prilikom njegovog hapšenja pronašla 5.000 eura, što je potvrdilo sumnje o plaćenom zadatku.
Transkripti komunikacije putem aplikacije Anom ukazuju da je Jovanović godinama sudjelovao u planiranju ubistava. U prepisci sa srbijanskim kriminalcem Darijom Đorđevićem Deksterom, u maju 2021. godine najavljivana je likvidacija “Bosanca”. Jovanović je napisao da “to mora biti završeno”, a Đorđević odgovorio da “kad on ode, sve je otišlo”.
Jovanović nije bio jedini u Sarajevu s lažnim dokumentima. Istog dana uhapšen je i Darko Dulović, koji je u Policijskoj upravi Zvornik dobio vozačku dozvolu i pasoš na ime Đorđe Kuga. I on je koristio ukradeni identitet.
Dvojica kriminalaca su priznala krivicu za falsifikovanje dokumenata i osuđena su na po osam mjeseci zatvora. Nakon što su u pritvoru proveli četiri mjeseca, ostatak kazne su otkupili za 11.900 KM. Nedugo zatim, Jovanović je ponovo uhapšen, ovaj put zbog sumnje na učešće u ubistvima na Krfu.
Nekoliko mjeseci kasnije, policija je uhapsila Marka Ikića iz Zvornika i još dva člana njegove grupe zbog posredovanja u nabavci bh. dokumenata za kriminalce širom regije. Njihovi klijenti su bili ljudi pod potjernicama zbog teških krivičnih djela.
Miloš Pandrc, član Šarićevog klana i osuđeni trgovac kokainom iz Srbije, također je koristio bh. pasoš na ime Velimir Đokić, izdat u Zvorniku. Prema porukama sa Sky aplikacije, nudio je pasoše za oko 6.000 eura, dok je za slovačke tražio tri puta više.
CIN-ovi podaci ukazuju da je proces izdavanja bio gotovo identičan u svim slučajevima: korišteni su identiteti osoba koje nikada nisu zatražile dokumente, pribavljana su uvjerenja o državljanstvu i lažne potvrde o prebivalištu, a dokumentacija se predavala u policiji uz ostavljanje otisaka i fotografisanje.
Poseban slučaj predstavlja Radoje Živković Žuti, organizator ubistva Jovana Vukotića, koji je pomoću lažnog identiteta Andrej Jović i uz pomoć bivšeg policajca Dalibora Ćurlika u Banjoj Luci došao do bh. pasoša i lične karte. Već 24. jula 2021. godine otputovao je u Istanbul. Uhapšen je godinu dana kasnije i u Turskoj osuđen na doživotnu kaznu.
Ćurlik je pomogao najmanje četvorici kriminalaca u pribavljanju bh. dokumenata, uključujući Marka Petrovića i Almira Jahovića, koji su također koristili lažne identitete. Jahović je uhapšen u Banjoj Luci prilikom preuzimanja pasoša.
Za razliku od Kavčana, pripadnici Škaljarskog klana su pasoše pribavljali preko Nikole Veina u Brčkom. Vein je bio posrednik i za brojne druge članove klana, uključujući Ratka Živkovića, koji se ispostavio kao doušnik Kavačkog klana.
